كبوترها اساسا از حس بويايي شان براي جهت يابي و هدايت مسير استفاده مي كنند. كبوترهاي جوان ياد مي گيرند بوها و رايحه هايي كه توسط باد به داخل لانه شان مي آيد از يكديگر تشخيص و تميز داده و از آنها براي يافتن راه خانه از راه هاي ناشناخته استفاده كنند.

مطالعات صورت گرفته توسط دانشمندان پرنده شناس انستيتو ماكس پلانك به همراه آنا گالياردو از دانشگاه پيزاي ايتاليا و تيمي از محققان دانشگاه Trient نشان مي دهد كبوترهايي كه سوراخ سمت راست بيني شان مسدود باشد جهت يابي ضعيف تري خواهند داشت.

اين يافته حاكي از آن است كه نيمكره سمت چپ مغز جايي كه اطلاعات مربوط به بويايي پردازش مي شوند اهميت اساسي در جهت يابي و هدايت مسير كبوترهاي خانگي دارد.

قرن هاست كه توانايي شگرف كبوترها در يافتن مسير براي برگشت به خانه توسط انسان شناخته شده است.

طبق گفته دانشمندان اين پرندگان از حس بويايي ممتازي برخوردارند. به علاوه ظرفيت تشخيص بوهاي مختلف به آنها كمك مي كند تا نوعي نقشه بويايي از محيط اطرافشان در ذهن ترسيم كنند، اگر چه به نظر مي رسد كبوترها نمي توانند با هر دو سوراخ بيني شان شبيه به هم استشمام كنند. كبوترها مانند انسان بوها را از طريق سوراخ راست بيني شان راحت تر و بهتر تشخيص مي دهند.

براي درك اين موضوع كه اگر سوراخ راست بيني كبوترها مسدود شود چه تاثيري بر جهت يابي آنها مي گذارد محققان 31 كبوتر را مورد مطالعه قرار دادند. دانشمندان يك قطعه كوچك لاستيكي را در سوراخ سمت چپ بيني تعدادي از كبوترها و در گروه باقيمانده در سوراخ سمت راست بيني شان قرار دادند. تمامي كبوترها در اطراف دانشگاه پيزا لانه داشتند. پس از نصب يك دستگاه GPS روي پشت كبوترها به روستايي در فاصله 42 كيلومتري لانه هايشان منتقل شده و در آنجا رها شدند.

كبوترهايي كه سوراخ چپ بيني شان مسدود شده بود بهتر مسير بازگشت به خانه را پيدا كردند. ضمن اين كه در طول سفر توقف كمتري داشتند. اين در حالي بود كه مسير بازگشت كبوترهايي كه سوراخ راست بيني شان مسدود شده بود پيچيده تر و سخت تر بود.

اطلاعات به دست آمده توسط GPS نصب شده روي بدن كبوترها نشان مي داد كبوترهايي كه قادر به تنفس از طريق سوراخ راست بيني شان نيستند مسير پيچيده تري را طي مي كنند و در اين مسير بيشتر توقف مي كنند. همچنين هنگام توقف زمان بيشتري را در جستجوي اطراف و كاوش كردن مسير بعدي هستند.

دانشمندان بر اين باورند كه به دليل عدم توانايي استفاده از حس بويايي اين پرندگان نياز به جمع آوري اطلاعات بيشتري دارند و ناچارا بيشتر نياز به توقف و كاوش در محيط اطراف دارند.

اين نه تنها نشان دهنده اين است كه عدم تقارن در دريافت و پردازش بو توسط سوراخ هاي سمت راست و چپ سيستم بويايي موثر است بلكه نشان مي دهد مجراي راست بيني كبوتر نقش مهمي در پردازش اطلاعات مربوط به بويايي در نيمكره سمت چپ كه مناسب هدايت و جهت يابي است، دارد.